با مشاهده مکان‌های گردشگری که معرفی میکنیم امیدواریم این بار که به تور مشهد رفتید، جاهای زیادی را برای بازدید و گشتن داشته باشید. قبل از اینکه به تشریح مطلب امروز بپردازیم لازم است این را هم یادآوری کنیم که از تور مشهد هوایی پکیج جدید ما غافل نشوید.
بسیار خب! حالا به سراغ اصل مطلب میرویم و در اینجا اصل مطلب چیزی نیست به جز آتشکده آذر برزین‌مهر!
این آتشکده از آتش‌گاه‌های مقدس و بزرگ ایران زمین پیش از حمله اعراب بوده است. اگر کمی کوه ریوند خراسان را بپیمایید و به دریاچه سوور برسید، با این مکان رو به رو میشوید. نوع این آتشگاه، آتش بهرام میباشد. اگر بخواهیم تا حدی به ریشه نام برزین‌مهر بپردازیم میرسیم به این که آذر برزین‌مهر یعنی آتشی که مخصوص کشاورزان است. این آتشگاه در زمان حکومت ساسانیان بر ایران در کنار دو آتشکده رسمی و بزرگ دیگر که در امپراطوری ایران وجود داشتند، سرآمد به حساب میامد. نام این آتشکده هم به مانند آتشکده‌های رسمی دیگر با آذر شروع میشود که در زبان پارسی باستان به معنی آتش و یا خدای نگهبان آتش که در آسمان سکنی دارد و برای مبارزه با اهرمنان و دیوان بدسیرت به زمین میاید و مردم را از شر آن‌ها محفوظ میدارد.
بر طبق اسناد و منابع موجود برای پدید آمدن آتش بهرام لازم است که از منابع مختلف که احتمالا به چوب‌هایی از منابع مختلف اشاره دارد، آتش‌هایی جمع‌آوری شود و سپس این آتش ۱۱۲۸ مرتبه توسط موبدان تطهیر شود. مجموع کارهایی که ذکر کردیم حدود یک سال زمان میبرد، بعد از آن است که آتش بهرام آماده میشود. اساطیر و آیین‌های دین زرتشتی برای آتش احترام ویژه‌ای قائلند و برای آن قوانین متعددی وجود دارد. مثلا چندین نوع آتش مقدس وجود دارد که بعضی از ترکیب آتش‌های دیگر پدید میایند. برای پدید آمدن آن‌ها میبایست بالغ بر هزار بار تطهیر انجام شود و منابع مختلف داشته باشند. آتشی که حاصل میشود در ظرفی به نام آتشدان قرار میگیرد و در وسط آتشگاه که مکانی مقدس است قرار میگیرد.
از بعد صرفا تاریخی این مکان بالا و پایین‌های زیادی داشته است. همانطور که میدانید در ایران باستان دین رسمی امپراطوری پارس، زرتشت بوده است و از این رو آتشگاه عبادتگاه و مکانی مقدس بوده است ولی بدیهی است که آتشکده‌های بزرگ و رسمی از نظر سیاسی هم حائز اهمیت بوده اند.
بررسی‌های تاریخی نشان میدهد که آذر برزین‌مهر و در اصل آتشی که در آن وجود دارد (رسم آتش روشن کردن آن) مربوط به زمان‌های بسیاری دورتری از هخامنشیان بوده است و علت آن را میتوان در احترام ویژه‌ای که اقشار مختلف جامعه در دوره‌های بسیار کهن برای کشاورزان قائل بودند جویا شد. اما در دوره‌های بعدی و با تقدس آتش، باز هم این مکان‌ها توسط حکومت وقت و مردم به شدت تقدیس شده‌اند و همواره هدایا و تحفه‌های زیادی از جانب شاهان و مردم به آن‌ها و موبدان که روحانیون دین زرتشتی هستند اهدا میشده است.
این آتشگاه به قدری در کانون توجه بوده که شعرایی مانند فردوسی یا ملک‌الشعرای بهار در مورد آن ابیاتی را سروده‌اند.
یکی دیگر از مواردی که نشان میدهد این آتشکده پایه‌های سفتی در عقاید مردم داشته این است که بعد از ورود اسلام به ایران، بسیاری از معماری‌ها و اماکن مقدس زرتشتی‌ها نابود شدند اما این مکان از گزند آن‌ها در امان ماند.
در صورتی که برای دریافتن موقعیت جغرافیایی آتشگاه آذر برزین‌مهر به متون پهلوی مراجعه کنیم هم موقعیتی که اکنون دارد را به ما میگوید یعنی در کوه ریوند. در یکی دگر از کتب پهلوی آمده است که آذر برزین‌مهر بر فراز کوه ریوند که پشته گشتاسپان است جای دارد.
در کل توصیه میشود در صورتی که به شهر مشهد سفر کردید، از بازدید از این مکان غافل نشوید.
دیدگاهتان را بنویسید