قدمگاه شهری است در استان خراسان رضوی که در شرق شهرستان نیشابور واقع شده است به گونه ای که چندی پیش شامل چند باغ و روستایی کوچک می شد ، اما اکنون به عنوان یک شهر با جاذبه گردشگری شناخته می شود. و از دیرباز به عنوان یک مکان مذهبی و مقدس مورد توجه بسیاری از مردم بوده است. علاوه بر این قدمگاه در جایی خوش آب و هوا و در میان باغی بزرگ با درختان زیبا و کهنسال قرار گرفته است . این باغ در دامنه کوه های بینالود و در فاصله ۱۰۰ کیلومتری از شهر مشهد مقدس و ۲۴ کیلومتری نیشابور واقع شده است. از سوی دیگر ؛ وجود کاروانسراها و آب انبارهای دوره صفوی موجب شده نه تنها زائران به این مکان روی آورند ، بلکه تعداد بیشماری از گردشگران مشهد که توسط تورهای هوایی به مشهد می آیند نیز برای بازدید به این منطقه سرمی زنند.
قدمگاه ؛ در لغت به معنای قدم نهادن ، جایی که پای پیامبر و یا یک فرد معصوم به آنجا رسیده باشد .
انتساب این باغ در اوایل به شاپور کسری و بعد از دوره ای به حضرت علی (ع) و امام رضا (ع) دانسته‌اند . وجه تسمیه این باغ وجود سنگی به رنگ سیاه است که جای دو پا بر روی آن نقش بسته شده است و ازجمله تمایز اصلی این باغ با سایر باغ های موجود وجود چشمه ای متبرک در منطقه مرکزی باغ است که در قدیم در نقطه ای جوشیده و در همان مکان از نظرها مخفی شده و در نهایت به شبکه اصلی آب جاری باغ می پیوندد که امروزه تحت عنوان چشمه حضرت موسوم است و در کنار بقعه قرار دارد. ساختار قدمگاه به صورت پله پله با راهرو ، با خیابان‌هایی آجر فرش شده با نهرهایی روان و وجود فواره‌هایی در فاصله های معین راهنمایی برای زائران از درب ورودی ایوان به سوی انتهای باغ و زیارتگاه می باشد .
این باغ دارای شیبی با سه سطح اختلاف ارتفاع ۵.۱ متر می باشد و دارای دو کرت بزرگ با درختان کاج می باشد که در طی سالیان درختان چنار ، گردو، زبان گنجشک و توت جایگزین درختان کاج شده است البته هنوز درختان کهنسال به عنوان یادگاری از گذشته باقی مانده است . که در زمان شاه عباس اول صفوی و به دستور او ۲۸ درخت کاج در این باغ کاشته شده بود که در اوایل زمان پهلوی کتابخانه آستان قدس رضوی با چوب این درختان اقدام به ساخت قفسه‌هایی برای کتابخانه آستان قدس نمود . زمان پایان ساخت زیارتگاه قدمگاه و جدول کشی باغ مربوط به شاه سلیمان صفوی در سال ۱۰۹۱ هجری قمری است . از سوی دیگر این باغ جز باغ های معتبر و زیبا از قدیم تاکنون بوده است به همین دلیل در دوره های قاجاریه و پهلوی دچار آسیب و بعضا غارت قرار گرفته است . لذا باغ مانند گذشته دارای آبادانی چشمگیر نمی باشد اما این از صفای این باغ نکاسته است . در زمان شاه عباس برای آبیاری درختان سیستم آبیاری خاصی استفاده نمی شد زیرا به دلیل وجود نهرهای پر آب نیازی به سیستم آبرسانی مصنوعی نبود ؛ اما در دهه های اخیر به دلیل مشکل کمبود آب برای آبیاری از منابع دیگری نظیر مجموعه قنات های اسپریس برای آبیاری استفاده می شده که به مرور زمان در ابتدا بسیار کم آب و در حال حاضر خشک شده‌اند . در بخش بالایی باغ استخر بزرگی وجود دارد که آب وارد شده به آن توسط جوبهای باریکی به ۴ حوض هشت گوشه دور زیارتگاه وارد می شود و در نهایت به آبنمایی در محور مرکزی منتقل می شود .
در قدمگاه آثار تاریخی دیگری غیر از باغ و بقعه آن وجود دارد که متعلق به دوره صفوی هستند. این آثار شامل دو کاروانسرا، آب انبار، چاپارخانه، و گرمابه بودند که از دوره شاه عباس اول به بعد ساخته شدند، اما کاروانسرای دوره شاه عباس و چاپارخانه از میان رفته‌اند و آنچه اکنون باقی است یک کاروانسرا و یک گرمابه است .
دیدگاهتان را بنویسید