انشاالله که ۱۲۰ سال با سلامتی و عزت زندگی کنید اما باید پذیرفت که مرگ هم عضو لاینفک زندگانی است. این مقدمه از این جهت بود که این بار در حین تور مشهد آیتم‌های گسترده‌تری داشته باشید. در اصل تور هوایی مشهد هر چند روزی که باشد اگر یک یا دو ساعت آن را به بازدید از قبرستان ارامنه مشهد اختصاص دهید، چیزی از دست نداده‌اید. واقعیت اینجاست که قبرستان‌های ادیان مختلف در جای جای کشورمان وجود دارند ولی بعضی از آن‌ها مانند قبرستان مشهد دارای چیزهایی هستند که شاید جالب و تاثیرگزار تعبیر شوند. یادگاران جنگ بین‌الملل دوم یکی از همین چیزهاست که در آرامگاه ارامنه شهر مشهد وجود دارد. البته در گذشته مردگان را در این گورستان دفن میکردند ولی امروزه از بعد گردشگری و تاریخی بررسی میشود.
گورستان ارامنه از قدیمی‌ترین آرامگاه‌های شهر مشهد محسوب میشود و بالغ بر ۱۰۰ سال از عمر آن میگذرد. در آن زمان مسیحیانی که در مشهد و شهرهای اطراف آن از جمله طوس از دنیا میرفتند را در این مکان به دل خاک میسپردند. اگر خواستید به مکان مذکور سری بزنید و دنبال آدرس آن هستید، باید بدانید که در خیابان حرعاملی قرار دارد.
جالب است بدانید گورستان ارامنه مشهد در گذشته به کلی از شهر دور بوده است ولی امروزه با گسترش شهر مشهد که یک کلانشهر به حساب میاید، این مکان در وسط و مرکز شهر واقع شده است و محله‌ای که در آن قرار دارد نیز یک محله شلوغ است.
در زمان نادرشاه افشار، این پادشاه مقتدر تصمیم گرفت تا شماری از خانوارهای یهودی و مسیحی به منطقه خراسان و در حومه مشهد کوچ کنند و معادل این کار در ادبیات سیاسی امروزه میشود سیاست زیست پهنه سازی؛ اگر هم نگاهی به نقشه جغرافیایی ایران بیندازید، قطع به یقین پی خواهید برد که مشهد از شهرهای مرزی ایران است و پل ارتباطی ایران با آسیای مرکزی است و در زمان نادرشاه این شهر از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار بود چراکه مبادلات آن با تجار و ثروتمندان آسیای مرکزی بخش مهمی از اقتصاد کشور را تشکیل میداد و بعد از تصمیم نادر بنا بر کوچ مسیحیان و یهودی‌ها بسیاری از کارشناسان، تجار و هنرمندان از کشورهایی مانند روسیه، قراباغ، ترکمنستان و… که مسیحی بودند راهی مشهد شدند تا بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. این اشخاص در مشهد سکنی برگزیدند و بیشترشان تا پایان عمر آن دیار را ترک نکردند و نسل آن‌ها هم در آن‌جا به زندگی داد کما اینکه هنوز هم نسلشان وجود دارند. بعد از مساعد دیدن اوضاع مشهد برای ارامنه، مسیحیان ساکن شهرهای دیگر ایران راهی آن شدند و بر طبق اسناد موجود بیشتر این مهاجران در کارهای صنعتی فعال بودند و از آن راه امرار معاش مینمودند. صنایعی مانند الکل سازی، قیرسازی و یا نخ ریسی را میتوان اصلی‌ترین حرفه‌های آنان دانست.
تصاویر سیاه و سفید گذشته نشان میدهد که این آرامستان در گذشته وسعت بسیار بیشتری داشته است اما در حال حاضر قسمت زیادی از آن دیگر وجود ندارد و به تعبیری دیگر، شهرداری مشهد برای پروژه‌های عمرانی خود اقدام به تخریب بخش زیادی از آن کرده است.
با یک گشت سریع در این گورستان متوجه میشوید که از بسیاری از ملیت‌ها کسانی در آن خفته‌اند اعم از آمریکایی، روسی، گرجستانی، فرانسوی و… اما بیشترین ملیت را میتوان لهستانی خواند. این که لهستانی‌هایی که در این آرامگاه به دل خاک سپرده شده‌اند زیادند ریشه در جنگ بین‌الملل دوم و وقایع دردناک آن دارد. این افراد که از اردوگاه‌های مرگ نازی مانند آشوئیتس و… رهایی یافته بودند، به سمت آسیا روانه شدند، افرادی که در راه به خاطر بیماری و موارد دیگر از پای در نیامدند و توانستند خود را به مشهد برسانند هم در این شهر سکنی گزیدند و طبیعی است که بعد از مرگشان در این قبرستان مخصوص به خاک سپرده شدند.
دیدگاهتان را بنویسید