ایران دارای مناطق تاریخی زیادی است که حمام مهدی قلی بیک هم شامل آن می شود. حمام مهدی قلی بیک یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین حمام های ایران است و الان جزئی از میراث فرهنگی به حساب می آید و آماده بازدید برای هموطنان عزیز می باشد. حمام مهدی قلی بیک درست در جوار حرم امام رضا (ع) قرار دارد و کافی است تور مشهد خود را با بازدید از حرم سری به آنجا بزنید و از دیدنی های آن جا لذت ببرید. در این مجموعه‌ی دیدنی، اشیای مختلفی از جمله پوشاک، وسایل مربوط به این حوزه و عکس و نقاشی و…موجود است.

با بازدید از این مجموعه به نقاشی ها و نقش و نگار ها می پردازید.(قدیمی ترین نقاشی موجود به زمان صفویه و آخرین آن نیز به زمان قاجار حدود سال ۱۳۰۰ شمسی می گردد. بیشترین این نقاشی ها راجع به شاهنامه و زندگی روزمره و افسانه های عامیانه و … است. از سبک معماری اصفهان نیز در این حمام الهام گرفته شده است.
این حمام در چندین سال پیش مورد استفاده عموم مردم قرار داشت ولی بعد از مدتی به منطقه ای متروکه درآمد که سازمان میراث فرهنگی و آستان قدس با تدابیری که به خرج دادند، توانستند در سال ۱۳۷۸ این حمام را مورد بازسازی و مرمت قرار دهند و سرانجام در سال ۱۳۸۵، همزمان با ولادت هشتمین اختر تابناک، امام رضا (ع)، درهای حمام برای استقبال از مردم، گشایش یافت.
حمام قلی بیکی در اردیبهشت ۱۳۵۶در فهرست بناهای تاریخی کشور قرار گرفت و وسعت حمام نزدیک به ۲۰۰۰متر مربع است.
مهدی قلی خانی یکی از امیران ترک خراسان و همچنین از سران لشکر شاه عباس صفوی بود و همچنین ایشان را به امیر آخور(رئیس استبل شاهی) می شناختند.
از اموال وقف شده این بزرگوار می توان فهمید که وضع مالی نسبتا خوبی برخوردار بوده است. او اصالتا در طایفه ای از جغتای چشم به جهان گشود. وی چندین کار خیر را در حوضه های مختلف انجام داده بود حمام مهدی قلی بیکی یکی از باشکوه ترین آن ها بود و همچنین به دلیل وقف کردن این حمام، نام آن را به خود این بزرگوار اختصاص دادند. تاریخ دقیقی از تولد و وفات ایشان نیز در دست نمی باشد.
این امیر خراسانی چندین دکان نیز برای کسب روزی مردم آن زمان، اختصاص داده بودند. این حمام زیبا به هفت قسمت مختلف تقسیم شده بود. .ورودی حمام دالانی برای فروش بلیط دارد و نقشه حمام نیز در آن جا موجود می باشد. این حمام سربینه ای (رختکن) به شکل هشت و نیم هشت داشته، به طوری که روز احتیاجی به روشنایی زیاد نبوده و زمان تابش نور، حمام روشن می شده است. ولی امروز با توجه به این که حمام به موزه ای باشکوه تبدیل شده، دیگر نور طبیعی آن به چشم نمی آید، چون سر تا سر موزه نور پردازی شده است. اسمی از طراح و معمار این بنا هم جایی نام برده نشده است.

کف گرمخانه از سنگ های بسیار سختی استفاده شده که آب داخل به داخل سنگ ها نفوذ نمیکند و موجب عفونت نمی گردد.
جالب است بدانید که وجود حوض های کوچک آب سرد در استخرها نیز از همین جا پدید آمده است.
بعد از سربینه یا رختکن، وارد فضایی به نام هشتی یا میاندر می‌شوید که این فضا در واقع ارتباط دهنده دو بخش سربینه و گرمخانه به یک دیگر است. در وسط هشتی، حوض کوچک آب سردی قرار دارد که هر کس به هنگام خروج از گرمخانه و اتمام حمام پاهای خود را در آن شست و شو می داد. پاشویه کردن موجب می‌شود حرارت بدن از طریق کف پا کاسته شود و بدن افراد، آمادگی ورود به فضای سرد سربینه را پیدا کند. این حرکت از سرماخوردگی افراد جلوگیری می‌کند.
قسمت های مختلف این حمام:
۱. سربینه یا رختکن
۲. بخش های سربینه و غرفه های آن
۳. هشتی یا میاندور
۴. گرمخانه
۵. تون (گلخن یا آتش خانه
۶. چاله حوض
۷. موزه مردم شناسی

منابع :سایت ویکی پدیا و کارنوال