کاخ توپکاپی استانبول (به ترکی عثمانی: طوپقپو سرایی، به ترکی استانبولی: Topkapı Sarayı) واقع در استانبول از قصرهای معروف امپراتوری عثمانی است که از ۱۴۶۵ تا ۱۸۵۳ مرکز اداری این امپراتوری بود. سلطان محمد فاتح در ۱۴۵۹ دستور ساخت این قصر را داد و کار ساختن آن در ۱۴۶۵ به پایان رسید. این قصر بین شاخ طلایی و دریای مرمره در استانبول واقع شده و چشم‌اندازی بسیار عالی به تنگه بسفر دارد.

در ۱۸۵۳ سلطان عبدالمجید تصمیم گرفت محل اقامتش را به قصر تازه‌ساز دلمه باغچه منتقل کند که نخستین کاخ مدل اروپایی شهر بود. امروز قصر توپقاپی به موزه تبدیل شده است و از جذاب‌ترین جاذبه‌های توریستی ترکیه است. در این موزه بسیاری از آثار ادبی و هنری ایران نیز نگاه داشته می‌شود. در این موزه آثاری همچون لباس پیامبر اسلام، شمشیرهای مختلف او، دندان، مو، کفش او و … نگهداری می‌شود.

کاخ توپکاپی -Topkapi- توسط بسیاری از فاتحان استانبول مورد استفاده قرار گرفته است. این کاخ مشرف به تنگه استانبول و نیز دریای مرمره قرار دارد. دروازه اصلی کاخ، دیواره‌ای احاطه کننده زمین‌های قصر و نیز نخستین ساختمان این کاخ در زمان حکومت سلطان محمد فاتح و در فاصله سال‌های ۱۴۵۱ تا ۱۴۸۱ میلادی ساخته شده‌اند. این قصر قرن‌ها بعد از ساخت، با نما و فضای داخلی جدیدی تحت بازسازی و مرمت قرار گرفت. همچنین ساختمان‌های جدیدی به این مجموعه افزوده شدند.

توپکاپی از زمان حکومت سلطان محمد فاتح تا سال ۱۸۵۶ میلادی، به عنوان اقامتگاه رسمی سلاطین عثمانی محسوب می‌شده است. همچنین این مکان برای مدتی به عنوان یک مدرسه عمل می‌کرده است. دروازه ورودی اصلی قصر، معروف به دروازه شاهنشاهی است که به سمت میدان ایاصوفیه باز می‌شود. بارگاه اول قصر درست بعد از این دروازه قرار دارد. کلیسایی در این دادگاه وجود دارد که به عنوان انبار مهمات استفاده می‌شده و درست در پشت آن یک ضرابخانه وجود دارد. طی قرن‌های متمادی ساخت و سازهای بسیار دیگری نیز در این مجموعه انجام شده است. این قصر به عنوان یک مکان عمومی و یک مدرسه شناخته می‌شود.

بخشی درون این قصر وجود دارد که در حال حاضر به عنوان موزه کاشی و سرامیک ترکیه محسوب می‌شود. پاویونی بعد از دروازه شاهنشاهی وجود دارد که سلاطین عثمانی طی ماه مارس از آنجا رژه نیروهای مسلح را تماشا می‌کرده‌اند. پس از بارگاه اول، بارگاه دوم قرار گرفته که دروازه‌ای میانی برای ورود به آن وجود دارد.

ساختمانی در این بارگاه با نام بیرونی قرار دارد. مطبخ‌هایی با دودکش و گنبد در خارج این قسمت وجود دارد. همچنین مکانی برای زندگی افرادی که در قصر مشغول به کارند نیز در این قسمت دیده می‌شود. یک خزانه داخلی در سمت چپ این بارگاه قرار دارد. در پشت این خزانه، یک برج عدالت وجود دارد که نماد و نشان قصر به شمار می‌رود.

پس از بارگاه دوم، بارگاه سومی قرار دارد که حرم سرای قصر درون این قسمت است. دروازه ورودی بارگاه سوم تحت عنوان یونیشس سفید شناخته می‌شود. سلاطین و خانواده‌هایشان از این قسمت به عنوان محل اقامت استفاده می‌کردند. محل اقامت آنان به اندرونی نیز شهرت دارد.

دو ساختمان مهم دیگر نیز در این قصر وجود دارد. اتاق تخت سلطنتی که درست در طرف مقابل دروازه قرار دارد. این اتاق به سالن تماشاگران نیز شهرت دارد. سلاطین در این اتاق، مقامات بلندپایه و سفرای خارجی را به حضور می‌پذیرفتند. درست بعد از این قسمت، یک کتابخانه به چشم می‌خورد.

در سمت راست بارگاه سوم، یک خزانه شخصی قرار دارد که تحت عنوان پاویون سلطان محمد فاتح نیز شناخته می‌شود. در طول قرن هجدهم میلادی بود که کاخ توپکاپی به شکل و ظاهر نهایی خود رسید. مجموعاً در قسمت‌های مختلف این کاخ اعم از اندرونی، بیرونی و حرمسرا بیش از ده هزار نفر زندگی می‌کردند.

در قسمت‌های مختلف کاخ، سبک‌های گوناگون معماری بکار رفته چراکه این قسمت‌ها در دوران‌های مختلف و در زمان حکومت سلاطین متفاوتی ساخته شده‌اند. تغییراتی در فضای داخلی و نمای بیرونی کاخ صورت گرفته است. ساختمان‌های کاخ هیچ شباهتی به یکدیگر ندارند. بازدیدکنندگان بسیاری برای دیدن این کاخ مراجعه می‌کنند.

نشانه‌های زیادی از تمدن‌های کهن و نیز افرادی که در این کاخ حکمرانی کرده‌اند، برجای مانده است. همچنین برای راهنمایی هرچه بیشتر گردشگران، گشت‌های زیادی برای بازدید از کاخ وجود دارد.

امروزه این کاخ صرفاً مکانی برای بازدید افراد بوده و دیگر محل اقامت سران کشور محسوب نمی‌شود. کاخ توپکاپی در سال ۱۹۲۴ میلادی به صورت موزه درآمد مجموعه‌های تاریخی متنوع و نیز کتابخانه‌ای برای مطالعه درباره تاریخچه این قصر و موزه، درون قصر توپکاپی وجود دارد. بنابراین چنانچه قصد بازدید از قصر توپکاپی را دارید، دیدن قسمت‌های مختلف و نیز کتابخانه آن را از دست ندهید.