گردشگران و علاقمندان به سفر از کشورهای مختلف سالانه با حجم گستردهای راهی کشور ترکیه میشوند و به تفریح و تفرج در این کشور میپردازند و در این میان میزان گردشگرانی که از کشور عزیزمان ایران راهی این کشور میشوند هم بسیار چشمگیر است و این آمار هم بالا هم جای تعجبی ندارد زیرا کشور ترکیه همسایه شمالی کشورمان است و سفر به آن بسیار سهل و آسان و همینطور به گرفتن ویزا نیازی ندارد پس همه و همهی این موارد باعث میشود که سفر به ترکیه و استفاده از تور ترکیه توجیه پذیر باشد. البته نمیتوان این مهم را انکار کرد که کشور ترکیه دارای جاذبههای گردشگری زیادی میباشد و این جاذبهها دارای ابعاد تفریحی، تاریخی میباشند. اما در بین طیف وسیع سفر کنندگان به کشور ترکیه میتوان گفت که کمتر کسی باشد که از کردستان ترکیه هم اطلاعات بالایی داشته باشد هر چند ممکن است به شهرهای کردنشین ترکیه هم سفر کرده باشد و به گردش در آنها پرداخته باشد. ما تصمیم گرفتیم که در این مطلب به صورت کلی درباره کردنشینهای ترکیه اطلاعاتی چند به دست دهیم تا اینبار که از تورهای هم کوچ استفاده کردید بتوانید با دانستنیهای بیشتری به ترکیه سفر کنید.
نژاد کرد یکی از قدیمیترین نژادهای بشری میباشد و در بسیاری از نقاط جهان پراکنده هستند اما میتوان گفت که عمده آنها در کشورهای ایران، عراق، سوریه و ترکیه ساکن هستند. این مردم در طول تاریخ با چالشهای زیادی مواجه بودهاند و همچنان هستند. کردهای ترکیه عمدتا در مناطق شرقی و جنوب شرقی این کشور ساکن هستند و حاکمیت مرکزی ترکیه همواره به آنان بیتوجه بوده است و در حال حاضر هم این مناطق از فقیرترین و عقبافتادهترین مناطق ترکیه به حساب میایند هر چند بسیاری از افراد بر این باورند که در دولت رجب اردوغان به مردم کرد توجه بیشتری شده است. همانطور که گفتیم عمده کردهای ترکیه در مناطق شرقی و یا جنوب شرقی ترکیه ساکن هستند و این مناطق کردنشینهای ترکیه را تشکیل میدهند، به صورت کلی این مناطق را کوردستان ترکیه میخوانند اما دولت ترکیه هرگز این نام را به رسمیت نشناخته است. البته تفاوت کردستان ترکیه با کوردستان ترکیه در این میباشد که کردستان به معنی منطقهای کردشنین از ترکیه میباشد در صورتی که کوردستان به معنی کشوری خود مختار برای کوردها در جنوب شرقی و شرق ترکیه میباشد که دولت ترکیه با هر دوی این موارد مخالف است. مناطق کردنشین ترکیه دارای مساحتی بالغ بر ۲۳۰۰۰۰ کیلومتر مربع میباشند و جمعیت کردهای ترکیه هم بنا بر آخرین آمار چیزی در حدود ۲۲ میلیون نفر میباشد و این یعنی کردها ۳۰ درصد جمعیت ترکیه را تشکیل میدهند. کردستان ترکیه محل زندگی ۱۴ میلیون نفر از ۲۲ میلیون کردی که در ترکیه وجود دارند میباشد و باقی این قوم در دیگر شهرهای ترکیه ساکن هستند. این که کردهای از مناطق کردنشین ترکیه خارج شدهاند و به دیگر شهرهای این کشور مهاجرت کردند به دو صورت اختیاری و اجباری بوده است. یعنی بسیاری از این افراد با مشاهده وضع رفاهی و اقتصادی ضعیف و سطح پایین مناطق کردنشین تصمیم گرفتند به شهرهایی که از شرایط بهتری برخوردارند مهاجرت کنند و در آنها زندگی کنند و شهر استانبول با دارا بودن ۳ تا ۴ میلیون نفر ساکن کرد، بیشترین مقصد برای مهاجرتشان بوده است. اما در اواخر قرن بیستم میلادی بنا بر تصمیمات دولت متمرکز ترکیه، تعداد زیادی از کردها به صورت اجباری از شرق و جنوب شرقی ترکیه به دیگر مناطق این کشور کوچ داده شدند. در کل در بین استانها ترکیه، ۲۱ استان کردنشین میباشند.
این را گفتیم که کردها تاریخ زیادی را به خود دیدهاند و از این حیث تلاطم داشتهاند. همواره در میان باستانشناسان و محققان بر سر هویت اصلی و سرزمین کردها بحث وجود دارد و بسیاری از این افراد با ارائه منایع قابل اعتماد این داعیه را دارند که که سرزمین کردوئنه که در پایین دریاچه وان قرار دارد و از قسمتهای کردنشین ترکیه کنونی به حساب میاید، سرزمین تاریخی کردها میباشد و به آنها تعلق دارد و حتی زبان این اقوام از زبانهای کردی شمالی بوده است و به زبان ایرانی سخن میراندند. اما با گذشت زمان و فرا رسیدن تاریخ معاصر این اتفاقات رنگ جدیدی به خود گرفت. در زمان حکومت عثمانیان که امپراطوری بسیار گسترده و قدرتمندی داشتند، ظلمها و جنایات زیادی از سوی حکومت نسبت به کردها انجام گرفت که همینها باعث شد زمانی که عثمانی در حال جنگیدن با دشمنان خود و به عبارت بهتر مشغول آخرین جنگهای خود بود با قیامها و جنگهای کردهای ترکیه کنونی نیز مواجه شود. پس از این جنگها که با پیروزی نسبی کردها و همینطور از بین رفتن حکومت عثمانی بود، عهدنامه سور به میان آمد که به موجب آن دولت خودمختار کردستان به وجود میامد اما با گذشت زمان عهدنامه لوزان به میان آمد که باعث ابطال عهدنامه قبلی و همینطور بالا گرفتن خشم کردها شد و همینها باعث شد برای جلوگیری از نفوذ بیشتر انگلیس در منطقه، کردهای ترکیه به اقلیم کردستان عراق رفتند و در کنار کردهای عراق در برابر ارتش بریتانیا به جنگ و مبارزه پرداختند. مدتی بعد آتاتورک تصمیم گرفت که رهبری جنگهای استقلال ترکیه را به عهده بگیرد و به همین منظور هم شروع به دادن وعدههای بسیار زیبا به کردها مبنی بر دادن آزادیهای بیشتر به آنها کرد و توانست آنها را با خود همسو کند و به کمک آنها در جنگهای استقلال ترکیه پیروز شود و ترکیه یکپارچه را ایجاد کند اما بعد از اینکه آتاتورک به رهبری ترکیه رسید و همینطور کمالیسم شیوع پیدا کرد، مطالبه حقوق کردها با پاسخ بی رحمانه دستگاههای حکومتی مواجه میشد و این به این معنی بود که کردها باز هم فریب خورده بودند. اما باز هم مبارزات کردها با دستگاه دولت آغاز شد و بزرگترین شورشی که این مردم بر علیه دولت آتاتورک انجام دادند قیام آرارات بود که با وجود بزرگی، به طرز بیرحمانهای سرکوب شد. البته مهمترین اقدام کردها هم در همین راستا و تشکیل جمهوری خودمختار آرارات بود که بعد از گذشت چند ماه آن هم سرکوب شد. آتاتورک به قدری بیرحمانه این شورشها را سرکوب میکرد که در قیام درسیم، چیزی در حدود ۷۰ هزار کرد ساکن این منطقه را از تیغ گذراند و برای این کار هم از ارتش ترکیه استفاده کرد.
در حال حاضر هم کردهای ترکیه از شرایط بدی برخوردارند و با وجود حمایت از اردوغان برای رسیدن به نخست وزیری باز هم آنطور که باید به آنها رسیدگی نشده است و فقط کمی اوضاعشان بهتر شده است. در طول سه دهه گذشته اتفاقات جالبی برای کردها نیفتاد. دیدهبان حقوق بشر تا کنون دو مرتبه در مورد نقض گسترده حقوق بشر در مورد کردهای ترکیه هشدار داده است و علت این هشدارها یکی کشته شدن بیش از ۵۰۰۰ شهروند معمولی کرد در بین سالهای ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۷ میلادی توسط سازمان اطلاعاتی ترکیه بوده است و یکی هم دستگیری هزاران خبرنگار کرد در سال ۲۰۱۲ میلادی؛ دولت ترکیه به قدری با کردها مشکل داشته است که تا سال ۱۹۹۱ میلادی کردهای ترکیه را با هویت خودشان به رسمیت نمیشناخت و از آنها به عنوان ترکهای کردنشین یاد میکرد و این موارد به قدری گسترده بود که نلسون ماندلا رهبر آزاده ضد نژادپرستی و آپارتاید در سال ۱۹۹۲ جایزه صلح آتاتورک را نپذیرفت.
شاید بتوان گفت تنها اقدامی که در سالهای اخیر در جهت بالا بردن سطح زندگی کردهای ترکیه از سوی حکومت مرکزی انجام گرفته است ایجاد یک کانال تلویزیونی کردزبان که به صورت ۲۴ ساعته فعالیت دارد باشد!
دیدگاهتان را بنویسید